Wacanen kanthi premati!
Tata Kramane Bocah Sekolah Marang Guru
Ana ing pamulangan, bocah-bocah saliyane diwulang kawruh liya-liya, becike iya diperdi bab tata krama. Upamane nalika teka mlebu sekolah ngadhep gurune, dilatih matur: “Sugeng enjing, wilujeng enjing, sugeng sonten” lan sapanunggalane, apese iya manthuk tandha aweh hurmat.
Nalika kasep mlebu kelas, kamangka wulangan wis lumaku kudu matur: ”Nyuwun pangapunten, kula kasep jalaran jawah“ upamane. Ora kena mbludhus bae mlebu kelas terus lungguh bangkune.
Nalikane nuju arep metu saka kelas marga arep menyang pakiwan, umpamane, ora kena ndadak metu mbludhus bae, nanging matur gurune dhisik: “Bu Guru/Pak Guru, keparenga kula badhe dhateng wingking.”
Yen sesuke arep ora mlebu, iya pamit. Dene yen ana keperluan dadakan nganti ora kober nyuwun pamit luwih dhisik, ing dina sesuke nalika mlebu maneh, enggal matur apa sebabe dene wingi ora mlebu.
Ana guru kang nggresah, jare saiki iki, bocah-bocah angel wulang-wulangane bab tata krama. Kudune mung arep mbantah bae, awit kira-kira bae padha nduweni panemu yen tata krama iku kudu dibuwang marga tinggalane kaum feodal.
Ana uga kang ngira, yen tindak tanduk kang sarwa alus iku dianggep tindake wong kang jirih. Kosok baline, tindak tanduk kang kasar dianggep patrape wong kang kendel.
Bocah-bocah kang susila, ora ateges bocah kang jirih lan ora nduweni greget maju, nanging bocah kang bisa aweh pakurmatan marang sapa bae kang pantes dihurmati. Wedi sabarang tindak kang klebu larangan lan kang mitunani wong liya. Wani ngakoni kaluputane dhewe, nanging iya wani ngandhemi bebener lan tekade kang wis dadi keyakinane.
I. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi pratitis adhedhasar wacan ing dhuwur!
1. Menawa arep metu saka kelas, kepiye anggone matur marang Pak Guru/Bu Guru?
Wangsulan:
bu guru utawa pak guru kaparenga kula badhe dhateng wingking.
2. Menawa matur marang pak guru/bu guru becike migunakake basa apa?
Wangsulan:
krama
3. Apa gunane tata krama marang Pak Guru/Bu Guru?
Wangsulan:
supaya dadi bocah kang duwe tata krama kang apik.
4. Apa irah-irahane wacan ing dhuwur?
Wangsulan:
Tata Kramane Bocah Sekolah Marang Guru
5. Kepiye tata kramane nalika ngadhep gurune?
Wangsulan:
matur : “sugeng enijng, wilujeng enjing, sugeng sonten” lan sapanunggalane. apese ya manthuk tandha aweh hurmat.
II. Wenehana tandha ping (x) ana aksara a, b, c, utawa d ing sangarepe Wangsulan kang trep!
1. Lin Dan menang saka Taufik Hidayat nanging Lin Dan ora ngece lan ora ngala-ala maine Taufik. Lin Dan malah muji Taufik yen maine apik banget.
Sesanti kang trep kanggo ukara ing dhuwur yaiku ....
a. nglurug tanpa bala
b. menang tanpo ngasorake
c. sapa salah seleh
d. wong ngalah dhuwur wekasane
Wangsulan: (b)
2. Aku digawe saka kayu. Gunane kanggo papan nulis. Uga bisa kanggo ndokokne barang-barang kaya ta tas, dosgrip, buku. Aku ana ing njero kelas.
Kang pener, iku dheskripsi saka ....
a. keramik c. papan tulis
b. lawang d. meja
Wangsulan : (d)
3. (1) pacul
(2) diwaca
(3) kurung
(4) nulis
Pratelan kang kalebu tembung lingga yaiku ....
a. (1) – (2) c. (1) – (4)
b. (1) – (3) d. (2) – (4)
Wangsulan : (b)
4. Pakdheku tuku mobil dhek wingi sore.
Ukara ing dhuwur minangka jejere yaiku ....
a. pakdheku c. mobil
b. tuku d. dhek wingi sore
Wangsulan : (a)
5. Menawa ketemu bapak ibu guru ing wayah sore becike ....
a. enggal-enggal mlayu
b. ngucap “sugeng sonten”
c. ngucap “sugeng enjang”
d. reka-reka ora ngerti
Wangsulan : (b)
6. Wong kang tumindak luput mesthi bakal kadenangan, paribasane yaiku sapa salah ....
a. kaprah c. seleh
b. kalah d. ngalah
Wangsulan : (c)
7. pkTnimikuli....j ti
a. j z n\ c. k yu
b. se g d. p cu l\
Wangsulan : (c)
8. Segara kalebu wewengkon kang ngandhut bandha karun tumrap nagari.
Kang ora dadi Dasanamane tembung segara yaiku ....
a. tasik c. sasadara
b. jaladri d. jalanidhi
Wangsulan : (a)
9. Bocah sekolah kudu sregep anggone maca lan nulis.
Tembung andhahan kang ana ing ukara ndhuwur yaiku ....
a. bocah-sekolah c. bocah-nulis
b. maca-nulis d. sregep-anggone
Wangsulan : (b)
10. Aku ora ngandel manawa panemune bocak cilik iku mesthi luput.
Tembung panemune iku yen ditonton wujude kalebu tembung ....
a. lingga c. tanduk
b. andhahan d. tanggap
Wangsulan : (b)
11. b} m ni numPk P]au s k b} b}s\
Ukara Jawa ing dhuwur menawa ditulis nganggo aksara Latin dadi
a. Bremani numpak prau saka Brebes.
b. Bremana numpak prau saka Brebes.
c. Bremani numpak prau teka Brebes.
d. Bremana numpak prau teka Brebes.
Wangsulan : (a)
12. Bocah-bocah saliyane diwulang kawruh liya-liya, becike iya diperdi bab tata krama.
Tembung diperdi iku padha karo ....
a. dikurangi c. diwuruki
b. diilangi d. dijaluk
Wangsulan : (c)
13. Kang ora kalebu tata krama nalika mangan bareng yaiku ....
a. anggone mamah diserokne
b. mangan nganggo tangan kiwa
c. mangan nganggo tangan tengen
d. mangan karo ngadeg
Wangsulan : (d)
14. Dadia segara ing samubarang pengalaman
tansaya akeh pengalaman kang tinampa
bakal bisa gawe jalma manungsa diwasa
milah-milih pengalaman kang utama
sing ala kudu dipinggirna
Pratelan ing ngisor iki kang nggambarake isine geguritan ing dhuwur yaiku ....
a. mlebua ing segara supaya dadi diwasa
b. dadiya wong sing nrima lan bisa njupuk hikmah saka pengalaman
c. dadiya wong sing diwasa lan bisa migunani tumrap nagara
d. barang-barang sing ala kudu dipinggirna saka segara
Wangsulan : (c)
15. Maca geguritan iku kudu nggatekake mobah mosike pasuryan kang trep karo isine geguritan sing lagi diwaca. Mobah mosike pasuryan iku diarani ....
a. intonasi c. lafal
b. vokal d. ekspresi
Wangsulan : (d)
16. Nalikane nuju arep metu saka kelas marga arep menyang pakiwan.
Tembung pakiwan iku artine….
a. perpus c. UKS
b. kantin d. WC
Wangsulan (d)
17. Tukang nglakokake prau iku diarani ....
a. masinis c. pilot
b. nahkodha d. sopir
Wangsulan : (b)
18. Tata panulisane tembung ing ngisor iki sing bener yaiku ....
a. Widhadha thiba saka anda.
b. Adiku ngingu pithik cacahe pithu.
c. Kuthuke dipakani dhedhak lan beras.
d. Awan katon padang njingglang kena sorod srengenge.
Wangsulan : (c)
19. Esuk-esuk para misaya mina wiwit tumurun menyang segara golek sandhang pangan. Misaya mina yaiku wong kang pagaweane ....
a. golek iwak
b. nenandur
c. negor kayu ing alas
d. adol tinuku barang
Wangsulan : (a)
20. Terumbu karang kudu tansah diuri-uri minangka kasugihane bangsa.
Tembung diuri-uri tegese padha karo tembung ....
a. dijupuki c. dijaga
b. digoleki d. didoli
Wangsulan : (c)
21. (1) lelembut
(2) cekakakan
(3) dedunung
(4) cenunukan
Pratelan kang kalebu tembung rangkep dwiwasana yaiku ....
a. (1) – (2) c. (1) – (4)
b. (1) – (3) d. (2) – (4)
Wangsulan : (b)
22. Krama inggile raup lan bathuk yaiku ....
a. pasuryan – surya
b. suryan – pasuryan
c. suryan – palarapan
d. larap – pasuryan
Wangsulan : (c)
23. Bocah cilik iku awit mau mung mloka-mlaku karo nongas-nangis wae, sajake nggoleki ibune. Tembung kang kacithak kandel kalebu tembung rangkep ....
a. dwilingga
b. dwilingga salin swara
c. dwipurwa
d. dwiwasana
Wangsulan : (b)
24. Wid, jangane cidhuken saka … banjur wadhahana ....
Tembung-tembung kang trep kanggo ngganepi ukara ing dhuwur yaiku ....
a. kendhil, layah c. ceret, kranjang
b. wajan, gelas d. panci, mangkok
Wangsulan : (d)
25. Bocah wadon iku (bayem arda) … wruh ing tata krama. Tembung kang trep kanggo ngganepi ukara ing dhuwur yaiku ....
a. anteng c. meneng
b. lateng d. seneng
Wangsulan : (a)
III. Isenana ceceg-ceceg ing ngisor iki nganggo tembung kang mathuk!
1. Bapak ngecet pager ngarep omah.
Ukara tanduk iku yen diganti dadi ukara tanggap dadine ....
Wangsulan :
pager ngarep omah dicat bapak
2. Aku didhawuhi mundhutake gula ibu.
Ukara tanggap iku yen diowahi dadi ukara tanduk dadine ....
Wangsulan :
Ibu ndhawuhi mundhut gula aku
3. Sing nggendhewa pinenthang iku …, dene sing nraju mas iku ....
Wangsulan :
tangane, drijine
4. Adheming sorot netrane ibu, aweh ayem, tentrem lereming nala.
Tegese tembung nala yaiku ....
Wangsulan :
ati
5. Sing ngandhan-andhan iku ....
Wangsulan :
tangan
6. Ibu tindak pasar mundhut kolang-kaling lan ager-ager arep dienggo gawe es buah.
Tembung kolang-kaling lan ager-ager iku kalebu tembung rangkep ....
Wangsulan :
Dwilingga
7. Wit kinah iku penandure ing tanah Jawa seprene lagi 70 taun.
Tembung penandure iku linggane ....
Wangsulan :
tandur
IV. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi pratitis!
1. Gantinen ukara ing ngisor iki mawa tulisan Jawa!
Ibu tuku lemper diwadhahi lemper.
Wangsulan:
ai bu tu ku 2mPe/ fi w d ai [lm[p/
2. Dadia segara ing samubarang pengalaman
tansaya akeh pengalaman kang tinampa
bakal bisa gawe jalma manungsa diwasa
milah-milih pengalaman kang utama
sing ala kudu dipinggirna
Apa isine pethikan geguritan ing dhuwur?
Wangsulan:
kebijakan guru
3. Terangna tegese ukara sesanti iki!
nguyahi banyu segara.
Wangsulan:
nindakake pakaryan kang muspra
4. Wenehana tuladha tembung rangkep dwilingga 2 wae!
Wangsulan:
esuk-esuk, mlaku-mlaku
5. Ukara-ukara ing ngisor iki gantinen mawa ragam basa krama alus!
a. Ibu menyang pasar numpak pit.
b. Simbah ngombe obat amarga lara weteng.
Wangsulan:
ibu tindak pasar nitih pit, simbah ngujuk obat amargi gerah padharan
0 Komentar untuk "Soal UTS Basa Jawa 5/2"