Artikel Kurikulum

Tuesday

Artikel ini pernah di muat di Jagad Jawa .. Solopos..

Jenang, Kurikulum lan Generasi Mudha

Seratan Bapak Tundjung W.Sutirto ing rubrik Gagasan Solopos (26/11/13) kanthi irah-irahan “Jenang sengkala Versus Zuppa Soup”, mratelakake pirang-pirang prekara babagan jenang ing Nuswantara.

Prekara jenang iku dirembug amarga ing dina kemis, Surya kaping 21 November 2013 kang manggon ing omah sinten Heritage, dideklarasikake ngadege Yayasan Jenang Indonesia (YJI). YJI nduweni ancas ngenalake jenang Nuswantara marang bebrayan agung, mligine tumrap para generasi mudha supaya Jenang panggah ngrembaka.

Bapak Tundjung W.Sutirto uga ngandharake maneka warna jenang kang titiwanci pungkasan iki para generasi mudha wis padha ora mangerteni. Merga ora mangerteni mau, para generasi mudha luwih nggandrungi jenang saka manca, kayata zuppz soup tinimbang jenang lokal kayata jenang sengkala, jenang mancawarna, jenang suran, jenang procotan lan jenang sungsum.

Saliyane iku, maneka warna jenang ing nuswantara uga disebutake, kayata jenang tinituan(Manado), jenang mengguh(Buleleng), jenang ayam Jakarta(Betawi), jenang papeda (Maluku), jenang tatjin mera(Madura), jenang kanji(Aceh), jenang sabun(Tulungagung).

Mijile jenang ing wewengkon Nuswantara ora mung kanggo dhaharan wae, nanging maneka warna jenang mau nduweni werdi utawa filosofi wigati tumrap bebrayan agung. Kabeh mau kanggo ngarep bagaswaras lan kaslametan saka Gusti Ingkang Maha Murbeng dumadi.

Playune jenang uga bisa kita tingali ing bab babad. Ing babad bangsa kita, jenang nate dadi simbol werna abang lan putih. Ing buku “6000 tahun sang merah putih” (1951), anggitan Mr. Muhammad Yamin diandharake menawa werna abang lan putih minangka werna rakyat kang wiwit jaman purba wis dadi werna kang agung.

Nalika jaman Krajan Mataram, Nuswantara durung nduweni bendera negara. Werna mau njilma ing sajrone gula lan klapa. Gula jawa minangka simbol werna abang, lan klapa minangka simbol werna putih mau dadi bahan baku kanggo gawe jenang. Prastawa iki kedadeyan sadurunge prajanjen Giyanti taun 1755. Ora maido yen jenang tradisonal akeh kang nduweni werna abang lan putih.

Emane, Jenang kang ngandhut werdi luhur lan babad bangsa mau wis ora dimangerteni dening para generasi mudha. Kamangka sing kudu nguri-nguri kabudhayan ing tembe mburi ora liya yaiku para generasi mudha dhewe.

Para generasi mudha, mligine para siswa SD, SMP, SMA/SMK sakjane ora bisa disalahake ing bab iki. Amarga mung saipit kawruh kanggo nyinauni bab jenang kuwi mau. Coba kita tingali buku-buku ing perpustakaan sekolah. Pira cacahe buku kang ngrembug babagan jenang? tamtu perpustakaan ngendi wae mung sethithik kang nduweni buku bab Jenang. Malahan ana perpustakaan kang blas ora nduweni buku bab Jenang.

Semana uga nalika ngangsu kawruh ing kelas, para siswa mung bisa nyinauni bab Jenang ing pelajaran Basa Jawa. Kuwi wae mung sethithik. Standar Kompetensi(SK) kang awujud ngrungokake, micara, maca lan nulis durung saguh mbabarake bab jenang.

Panulis dadi kemutan nalika rapat MGMP Basa Jawa Kab. Boyolali wulan kepungkur. Salah sawijining pengurus MGMP medhar sabda babagan kurikulum anyar kang gegayutan karo Pelajaran Basa Jawa. Pangandikan mau minangka oleh-oleh saka rapat pengurus MGMP Basa Jawa sak-Jawa Tengah karo Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Provinsi kang ngrembug babagan kurikulum Basa Jawa, ing Salatiga wulan September kepungkur.

Ing pelajaran Basa Jawa, mbesuke bakal ngowahi SK lan KD (Kopetensi dasar). Ing kono, SK lan KD lawas ora bakal ditrapke maneh, nanging diganti per materi. Salah siji materi yaiku kabudhayan. kabudhayan ing bab lair, nikah lan seda uga akeh dilebokake. Ing kono akeh upacara-upacara Jawa kang kudu ditindakake. Menawa nindakake upacara mau, kita ora bisa uwal saka sing jenenge jenang.

Muga wae kurikulum anyar pelajaran Basa Jawa kang bakal ditrapake ing taun pelajaran anyar(2014) bisa kaleksanan kanthi sae. Mesthine kurikulum anyar mau bisa diimbangi kanthi buku-buku babagan jenang kang sumebar ing perpustakaan-perpustakaan sekolah.

Kanthi mangkono para siswa minangka generasi sateruse bisa nyinauni bab jenang, saengga bisa mangerteni apa ta sejatine jenang kuwi? Apa werdine? Lan kepriye babade?

Kabeh tamtu nduweni pandonga, mbok menawa kanthi mijile YJI lan kurikulum Basa Jawa kang anyar mau, bisa dadi thinthir kanggo pepadhang tumrap para generasi mudha supaya nyinauni kabudhayan Jawa kang titiwanci pungksan iki sansaya kesikut jaman.

Bisri Nuryadi

Guru SMK Karya Nugraha Boyolali

Sinau ing Bilik Literasi Solo